Cũng thông qua đó, các cơ quan đơn vị, đoàn thể đã tổ chức nhiều đợt quán triệt, tuyên truyền thực hiện Luật Xuất bản đến cán bộ, công chức, viên chức và các tổ chức, cá nhân trên địa bàn, nhất là các văn bản như: Nghị định số 195/2013/NĐ-CP ngày 21/11/2013 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xuất bản; Nghị định 60/2014/NĐ-CP ngày 19 tháng 6 năm 2014 của Chính phủ quy định về hoạt động in; Thông tư 01/2020/TT-BTTTT ngày 07 tháng 02 năm 2020 của Bộ TT&TT quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Xuất bản được 1.089 cuộc, với trên 8.462 lượt tham dự.

Qua 10 năm triển khai thực hiện và được sự quan tâm chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Thông tin và Truyền thông (TT&TT) và sự phối hợp của các cơ quan, ban, ngành trong huyện, công tác quản lý nhà nước về xuất bản, phát hành xuất bản phẩm trên địa bàn huyện dần đi vào nền nếp. Nhận thức của các cơ quan, đơn vị và người dân trong việc thực hiện các văn bản quản lý nhà nước về xuất bản, phát hành xuất bản phẩm được nâng lên. Công tác xây dựng, tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật được thực hiện tốt, cơ quan quản lý nhà nước về xuất bản thường xuyên rà soát, tổ chức thực hiện có hiệu quả các văn bản quy phạm pháp luật nhằm tăng cường công tác quản lý lĩnh vực xuất bản và phát hành; công bố bổ sung vào bộ thủ tục hành chính về lĩnh vực xuất bản, phát hành đã được Bộ Thông tin và Truyền thông sửa đổi, công khai trên Cổng thông tin điện tử của huyện, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân trong quá trình giải quyết công việc. Để xây dựng, hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực xuất bản hiệu quả huyện luôn chú trọng cải cách thủ tục hành chính, chuẩn hóa quy trình, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động đăng ký cấp phép xuất bản phẩm; tăng cường hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực xuất bản; xây dựng Quy tắc ứng xử chung giữa các cơ sở in để thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh, tạo nguồn lực cùng nhau xử lý các vấn đề phát sinh; thống nhất mô hình tổ chức để phù hợp với việc thực hiện đồng thời chức năng, nhiệm vụ chính trị và nhiệm vụ sản xuất - kinh doanh... Bên cạnh đó, lĩnh vực phát hành xuất bản phẩm trên địa bàn có 02 đơn vị phát hành bản tin là là Trang Thông tin điện tử của UBND huyện và Thông tin tư tưởng của Ban Tuyên giáo Huyện ủy. Ngoài ra, còn có các cửa hàng sách tư nhân tại thành trung tâm huyện và các xã, thị trấn; tập trung chủ yếu ở các địa bàn có đại lý, kiôt phát hành sách được phân bố đều trong huyện. Hiện nay các cơ sở phát hành sách chủ yếu là phát hành sách giáo khoa và phát hành sách tổng hợp. Bưu điện huyện là đơn vị tổ chức phát hành báo, tạp chí Trung ương và địa phương bằng cách tổ chức các tuyến đường thư, chia làm 2 cấp: Tuyến đường thư liên huyện (cấp II) và tuyến đường thư phát tận địa chỉ (cấp III). Mạng lưới phát hành được tổ chức tại 100% các xã trên địa bàn. Nhìn chung, hoạt động xuất bản, phát hành các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cơ sở trên địa bàn đã thực hiện theo đúng các quy định của pháp luật, từng bước nâng cao về chất lượng, tăng số lượng, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn, góp phần tích cực vào việc thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, Nhà nước, cơ bản đáp ứng nhu cầu đời sống tinh thần của xã hội, phục vụ có hiệu quả nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội của địa phương.

Song song với việc in ấn, xuất bản các sản phẩm, huyện còn quan tâm công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong từng lĩnh vực xuất bản, in, phát hành xuất bản phẩm, việc chấp hành pháp luật về xuất bản; giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật trong hoạt động xuất bản theo thẩm quyền. Thường xuyên phối hợp với các ngành liên quan, UBND các xã, thị trấn tiến hành kiểm tra các cơ sở phát hành trên địa bàn, hàng năm cử cán bộ tham gia đoàn kiểm tra liên ngành tiến hành kiểm tra các hoạt động văn hóa – xã hội. Qua thanh, kiểm tra cho thấy các cơ sở đa số chấp hành đúng quy định của pháp luật; bên cạnh đó, vẫn còn có một số cơ sở bày bán xuất bản phẩm có quyết định thu hồi hoặc chưa đúng theo quy định… đã có nhắc nhỡ điều chỉnh kịp thời, đúng quy định. Trong những năm qua, huyện luôn quan tâm đến công tác quản lý đối với hoạt động xuất bản trên địa bàn. Công tác xuất bản luôn bám sát chủ trương đường lối của Đảng, định hướng tuyên truyền của Huyện ủy, Ban Tuyên giáo Huyện ủy, thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích hoạt động, thực hiện tốt chức năng vừa là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, các đoàn thể quần chúng, vừa là diễn đàn của nhân dân các dân tộc trong huyện. Qua 10 năm thực hiện triển khai Luật xuất bản, các cơ sở hoạt động liên quan xuất bản, in, phát hành xuất bản phẩm trên địa bàn cơ bản nắm được quy định, trách nhiệm, quyền và nghĩa vụ của đơn vị; công tác kiểm tra, kiểm soát về xuất bản, in, phát hành xuất bản phẩm huyện được thực hiện thường xuyên hằng năm và thực hiện chuyên đề theo chỉ đạo của Sở TT&TT và UBND huyện. Do đó nhận thức về nghĩa vụ, trách nhiệm của các cơ sở kinh doanh đã được nâng cao, tiến hành thực hiện các thủ tục tục hành chính để cấp phép, đăng ký theo quy định; Công tác quản lý, kiểm tra thường xuyên góp phần bình ổn giá cả thị trường, các xuất bản phẩm rõ nguồn gốc, xuất xứ, giá bán, hạn sử dụng, các loại sách giáo khoa in lậu, nội dung và chất lượng không đảm bảo.

Tuy nhiên, qua thực tế cho thấy trong quá trình triển khai thực hiện Luật Xuất bản 2012 vẫn còn một số điểm cần lưu ý như: Một số cơ sở photocopy chưa thực hiện khai báo, đăng ký sử dụng máy photocopy màu, máy in có chức năng photocopy màu. Công tác quản lý nhà nước ở địa phương chưa thực sự được siết chặt, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Phần lớn cũng do điều kiện kinh phí của địa phương cho việc kiểm tra còn khó khăn nên công tác quản lý chưa thể thực hiện bao quát. Hệ thống pháp luật về xuất bản (bao gồm các lĩnh vực xuất bản, in, phát hành xuất bản phẩm) đã cơ bản đồng bộ, tạo hành lang pháp lý điều chỉnh hoạt động xuất bản thời gian qua.

Tuy nhiên, qua 10 năm thực hiện Luật Xuất bản, với sự phát triển về kinh tế, xã hội và sự phát triển mạnh mẽ về công nghệ thông tin, quá trình thực thi hệ thống pháp luật về xuất bản không khỏi bộc lộ một số khó khăn, hạn chế, bất cập như: Việc triển khai thực hiện các cơ chế, chính sách trong hoạt động xuất bản chưa đồng bộ dẫn đến công tác điều hành, quản lý và thực thi công tác quản lý nhà nước trong hoạt động xuất bản, phát hành xuất bản phẩm còn vướng mắc như chính sách đầu tư, phát triển...Hoạt động xuất bản bản còn khá nhiều hạn chế, bất cập trong công tác quản lý, vận hành và tổ chức các hoạt động theo quy định của pháp luật, như: Cần làm rõ khái niệm “xuất bản điện tử” và “xuất bản phẩm điện tử” để không gây khó khăn trong việc cấp phép xuất bản tài liệu không kinh doanh, như việc các tổ chức, cá nhân muốn đưa xuất bản phẩm lên trang thông tin điện tử, mạng xã hội thì nên quản lý, cấp phép như thế nào. Xuất bản có thể đem lại những tác động tích cực, nhưng cũng có thể gây ra những vấn đề tiêu cực trong đời sống của kinh tế, xã hội, nên cần hoàn thiện quản lý đối với hoạt động xuất bản.

Qua đó, để công tác quản lý công tác xuất bản phẩm, in ấn trên địa bàn đạt hiệu quả ngày càng cao, Chính phủ và Bộ TT&TT cần điều chỉnh, sửa đổi một số nội dung không còn phù hợp với tình hình thực tế hiện nay. Cụ thể: Tại khoản 4, Điều 36 Luật xuất bản “Điều kiện hoạt động đối với cơ sở phát hành là hộ kinh doanh: Chủ hộ phải thường trú tại Việt Nam; Có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh; Có địa điểm kinh doanh xuất bản phẩm”. Đề nghị không quy định điều kiện “có địa điểm kinh doanh xuất bản phẩm”, vì hoạt động phát hành xuất bản phẩm thông qua môi trường mạng Internet đang phát triển mạnh mẽ, doanh nghiệp, hộ kinh doanh có ngành nghề kinh doanh xuất bản phẩm thuê gian hàng trên các trang Web để kinh doanh mà không cần phải thuê địa điểm. Cần định nghĩa rõ ràng, cụ thể hơn quy định về xuất bản phẩm: Hiện nay, xuất bản phẩm được định nghĩa bao hàm nhiều yếu tố, trong đó yếu tố quan trọng là "được xuất bản thông qua nhà xuất bản hoặc cơ quan, tổ chức được cấp giấy phép xuất bản", như vậy trong thực tế có rất nhiều tài liệu "ngoài luồng" tồn tại mà không phải đối tượng của Luật Xuất bản, như: Các tài liệu sách in màu, tờ gấp in màu tuyên truyền về các hoạt động chưa được pháp luật quy định chi tiết, gây khó khăn trong công tác quản lý. Tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn cho cấp cơ sở về kỹ năng quản lý nhà nước về xuất bản (bao gồm các lĩnh vực xuất bản, in, phát hành xuất bản phẩm). Đặc biệt là kỹ năng nhận diện và xử lý vi phạm liên quan in, phát hành xuất bản phẩm, sản phẩm in.

                                                                                        Bài: Thạc sĩ Huỳnh Thanh Lam